Jak komunikować się z nastolatkiem?
Ważne jest to, aby akceptować uczucia dziecka jednocześnie ukierunkowując jego postępowanie. Krótko mówiąc akceptujemy uczucia dziecka ale nie zachowania niezgodne z zasadami (przykład stanowi komunikat zaczerpnięty z książki autorstwa Faber, Mazlich- „Widzę, że jesteś zły na brata. Powiedz mu to, co chcesz słowami, nie pięściami”) Kolejnym krokiem jest nazwanie uczuć dziecka. Można to zrobić posługując się prostym zdaniem jak np. „ Widzę, że jesteś zdenerwowana/smutna”. Nazywanie uczuć nastolatka w komunikacji pełni ważne funkcje. Po pierwsze normalizuje doznania emocjonalne nastolatka ale również kształtuje umiejętność konstruktywnego wyrażania emocji, nazywania ich oraz radzenia sobie. Sama czynność nazwania stanu emocjonalnego daje bowiem możliwość zdystansowania się wobec nich. Kolejną ważnym krokiem jest stosowanie komunikatów mających na celu dawanie nastolatkowi w wyobraźni tego, czego nie można zapewnić mu w rzeczywistości. I tak na przykład w sytuacji, kiedy nastolatek napiera na rodzica prosząc o kupno droższego ubrania w sklepie, zamiast wchodzić w konfrontację z dzieckiem, można powiedzieć „Chciałabym mieć ogromny worek pieniędzy, abyś mogła wybrać sobie to, o czym marzysz”. Taki sposób porozumiewania może także stanowić okazję do rozładowania napięcia generowanego trudną sytuacją poprzez poczucie humoru. Poczucie humoru wytwarza bowiem dystans wobec sytuacji trudnej, co jest bardzo korzystne w kontakcie z młodzieżą.(Faber, Malish, 2013)
Innym ważnym zagadnieniem, ważnym w komunikacji z nastolatkiem w sytuacjach trudnych jest zaangażowanie go we wspólne rozwiązywanie problemu, które składa się z kilku etapów. Pierwszy krok polega na poproszeniu nastolatka aby przedstawił swój punkt widzenia. W różnych sytuacjach trudnych warto pozwolić nastolatkowi na zaprezentowanie jego perspektywy, sposobu interpretacji zdarzeń i potrzeb. Jest to sygnał dla dziecka, że to, co myśli i czuje jest dla nas ważne. Drugi krok stanowi przedstawienie przez rodzica własnego punktu widzenia. Jest to moment, w którym możemy zakomunikować nastolatkowi, jak my spostrzegamy daną sytuację i jak się czujemy. W tym momencie najbardziej korzystnym wydaje się stosowanie komunikatu Ja przez rodzica. Komunikat Ja polega na informowaniu nastolatka o własnych uczuciach i potrzebach, które wynikają bezpośrednio z jego zachowań lub są z nimi ściśle związane. Stosując komunikat Ja ważne jest, aby nie oceniać i nie obwiniać drugiego człowieka, odnosząc się do niego z szacunkiem. Komunikat Ja składa się z 4 części wymienionych poniżej:
Czuję… Martwię się
(nazywamy i informujemy o swoich emocjach)
kiedy Ty… kiedy Ty nie wracasz do
(obiektywny opis wydarzeń i faktów) domu na czas
ponieważ… ponieważ zastanawiam się
(co to dla mnie znaczy, co powoduje) wtedy czy nic złego Ci
się nie stało
chcę… Chciałabym abyś
(oczekiwania) następnym razem wrócił
punktualnie
Komunikat Ja nie tylko precyzyjnie pozwala nazwać to co, czujemy i czego oczekujemy. Niesie ze sobą także inną wartość. A mianowicie modeluje zachowania nastolatka. Dorastające dziecko uczy się poprzez obserwację rodzica. Jeśli my będziemy komunikowali się z własnym dzieckiem w sposób oparty na szacunku, ono poprzez obserwacje też ma szansę się tego nauczyć i stosować w codziennej komunikacji z innymi ludźmi. Ponadto taki sposób komunikacji uczy nazywania emocji, poszerza świadomość nastolatka w kwestii różnych stanów emocjonalnych oraz kształtuje konstruktywne sposoby ich wyrażania.