Oswajanie trudnych emocji, czyli zabawy na dziecięce lęki
Zabawy na dziecięce lęki, czyli o oswajaniu trudnych emocji
Natura lęku – czy dobrze, że się boimy?
Strach i lęk są normalnymi emocjami, które są konieczne do przeżycia. Najsilniej oddziałują na dzieci, ze względu na brak odpowiednio u nich rozwiniętych strategii radzenia sobie z lękowymi sytuacjami. Trudniej im zrozumieć, co się z nimi dzieje na poziomie poznawczym.
Aby prawidłowo się rozwijać, dzieci muszą doświadczać lęków czy strachu. Wraz
z większym doświadczeniem, dzieci uczą się czego można się spodziewać po otaczającym je świecie. Stają się bardziej pewne siebie i szybciej znajdują sposoby radzenia sobie, o ile są w tym wspierane przez dorosłych. Tak – dzieci mają prawo się bać.
Lęki rozwojowe – każdy wiek ma swoje lęki
Każdy okres rozwojowy ma swoje normy – to znaczy, że pojawiają się różne zjawiska, które mogą wydać się niepokojące, ale są istotne dla prawidłowego rozwoju. Jednym z nich są lęki rozwojowe. Poniżej zamieszczono przykłady najczęściej występujących lęków.
- Okres niemowlęcy – pierwsze sześć miesięcy to czas występowania strachu przed niespodziewanymi, intensywnymi bodźcami zmysłowymi (np. nagły hałas, ostre światło), natomiast kolejne sześć miesięcy to czas występowania lęku separacyjnego, gdy źródłem niepokoju jest oddzielenie od opiekuna.
- Okres 2–4 lat – głównym źródłem strachu mogą być twory wyobraźni (potwory) oraz kolor czarny. To etap rozwoju, podczas którego dynamicznie zaczyna rozwijać się myślenie wyobrażeniowe.
- Okres 5–7 lat – czas przedszkolny, w którym głównym źródłem strachu mogą być katastrofy naturalne, takie jak strach przed trzęsieniem ziemi, powodzią, który może być dodatkowo indukowany przez media. W tym czasie pojawia się również lęk przed ciemnością. Dosyć charakterystyczne dla tego okresu rozwoju jest również występowanie większego nasilenia dolegliwości somatycznych – stosunkowo często różnym objawom lękowym towarzyszą np. bóle brzucha lub inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Najczęściej lęki dotyczą jednak osoby mamy, jej wyjścia – nawet tylko do toalety, spóźniania się z powrotem do domu.
Jak to jest być w głowie dziecka, kiedy się boi?
Od tego, co powiemy dziecku, będzie zależało jak szybko poradzi sobie z lękiem.
Komunikaty pokazujące lekceważenie i bagatelizowanie:
- Nie bądź niemądry!
- Nie ma się czego bać.
- A co w tym strasznego?
- Nic ci nie jest.
- Jeśli będziesz mi tylko siedzieć na kolanach, możemy równie dobrze iść do domu.
- Po prostu to zrób i przestań się tak z tym cackać.