Oswajanie trudnych emocji, czyli zabawy na dziecięce lęki

Czasami pojawiają się bardziej kłopotliwe zachowania typu: nadmierny płacz, ssanie kciuka, powrót do smoczka, masturbacja. Gdy rodzic reaguje ośmieszaniem, zawstydzaniem, karaniem lub zabieraniem, nie dając nic w zamian, powoduje wzrost napięcia i lęki. Dziecko ponownie sięga ponownie po sprawdzone sposoby albo wynajduje inne jeszcze trudniejsze do eliminacji. Kiedy się odbiera dziecku jeden sposób redukcji napięcia koniecznie trzeba dać coś w zamian.

Podstawową aktywnością radzenia sobie z napięciem emocjonalnym dla dzieci jest zabawa. Używają zabawy, aby dojść do siebie po trudnym, traumatycznym wydarzeniu, niezależnie od tego, jak bardzo było poważne – mogą zacząć się bawić w śmierć lub pogrzeb.

Dziecko dostaje zastrzyk w gabinecie lekarskim. W co chce się bawić po powrocie do domu? Oczywiście w doktora! A kim chce być? Tym, kto robi zastrzyk rodzicowi i oczekuje od rodzica określonej reakcji: Nie, nie, proszę tylko nie zastrzyk! Nie cierpię zastrzyków! Tylko nie to! Taka reakcja dorosłego pozwala dziecku na zajęcie silniejszej pozycji. To zabawa polegająca na odwróceniu ról. Dziecko poprzez taki rodzaj zabawy ma możliwość wyrażenie swoich prawdziwych uczuć na temat zastrzyku.

Zabawa pozwala dziecku ponownie znaleźć się w traumatycznej sytuacji, która pozostaje pozbawiona swej grozy – przede wszystkim poprzez śmiech. Kiedy zabawa nie spełnia swojej funkcji i nie pomaga dziecku dojść do siebie, często pozwala, aby zalała je fala trudnych uczuć. Wyładowuje się na innych, wybucha płaczem, wycofuje do swojego pokoju, blokuje uczucia. 

Kiedy ciało jest zalęknione:

• Wypowiedz to na głos: wyobraź sobie, że to uczucie w brzuchu (piersi, gardle) ma swój głos. Jakie ma brzmienie? Czy można go naśladować? Czy potrafi coś powiedzieć?
• Narysuj swój strach.
• Relaksacja, masaż.
• Zając/żółw/ślimak: zaczynamy od szaleńczego wyścigu, a później stopniowo zwalniamy.

Relaksacja

• Kołysanie, nucenie, delikatny masaż.

• Świadomy oddech – poświęcenie czasu na badanie oddechu wtedy, kiedy jesteśmy spokojni i kiedy przepełnia nas lęk. Czy oddech jest płytki czy głęboki? Co trwa dłużej, wdech czy wydech? Które części ciała poruszają się wraz z oddechem?

• Brzuch, klatka piersiowa i gardło – tu gromadzi się lęk i napięcie. Można położyć dłoń na brzuchu i oddychać głęboko, z ręką unoszącą się i opadającą przy każdym oddechu.

• Taniec mrówek w majtkach– dzikie wywijanie rękami i nogami.

Kocyk bezpieczeństwa

Gdy dziecko musi się zmierzyć się z trudną sytuacją i odczuwa lęk, a nie ma obok osoby, która zapewni bezpieczeństwo, „przywdziewa kocyk bezpieczeństwa”.

• Maskotki, pluszaki, kocyki i inne przedmioty, które dodadzą sił dziecku.